Hahoe Maskeleri - Milli Hazine 121

Ogrencilik yillarinda katildigim uluslararasi toplantilardan beri seviyorum ben bu 'karisik kulturlu' ortamlari :)) Herkes ayri bir dunya, ayri bir kultur! Kap ne kapabilirsen, dunyaya bakis acin degissin! Insan kendini zenginlesmis hissediyor bence. Parayla pulla olacak bir zenginlik degil hem!

Simdi esimin Amerika'da aldigi egitimde de ortam tam boyle 'karma milletler toplulugu' :) Cesit cesit insan bir arada. Avrupa'yi Amerika'yi zaten fazla fazla biliyoruz da (bizim kulturumuzun icine de enjekte edildigi icin..) medeniyetler besigi Dogu kulturu ayri bir alem! Cok cezbediyor bizi, merak uyandiriyor icimizde. Sanirim biraz da bu sebepten esimin egitimdeki en yakin arkadasi Koreli Dae Yong Kim. Egitimin sonuna yaklasildikca olusan dostluklarin hatirasi olsun diye kucuk hediyelesmeler oluyor bugunlerde ;) Yukarida fotografi olan ve baslikta adi gecen maskeler de bize Dae Yong'un armagani :) Simdi bu maskelerin efsanesinden ve anlamlarindan bahsedeyim azicik...

Eski zamanlarda Hindistan'daki 'kast' sisteminin benzer bir modeli Kore'de de varmis. Insanlar uc sinifa ayriliyorlarmis soylular(alimler), koyluler(yoksul halk) ve koleler. O zamanlarda koylulerin hem soylularla eglenmek hem de hos vakit gecimek icin tasarladigi bu maskeler, 'Maske Dansi' denilen bir gosteri sekli ile halka sunulurmus. Bu gosterilerdeki maske karakterleri tarih boyunca efsanelesmis ve gunumuz Kore'sinde milli hazineler den 121. olarak hakettigi degeri ve korumayi almis.

Kore'nin guneydogusunda yer alan Andong kasabasi geleneksel Maske Dansinin merkezi olarak unlenmis olmakla birlikte 1997'den beri her sene Andong Maske Dansi Festivali'ne ev sahipligi yapmaktadir(her yil 800.000 kisi bu festivali izlemeye bu kasabaya gidiyormus!).

Hahoe maskeleri, maske dansinda kullanilan ve orijinal olan en eski tip tahta maskeler. Bu maskeleri Goryeo Hanedanligi (918-1392) zamaninda yasayan Huh adinda bir adamin yaptigina inaniliyor. Efsaneye gore Huh'a bu tahta maskeleri yapmasi icin tanridan vahiy gelir ve Huh tahtalari oyarak maskeleri yapmaya baslar.

Akcaagactan yapilarak boyanan maskelerin orijinal olarak 13 karakteri temsil ettigi bilinmektedir. Ancak gunumuzde bunlardan sadece 9 karakter hatirlanmakta ve Maske Dansinda yer almaktadir.

Simdi gelelim maskelerin anlamlarina :))

Yang-ban Yang-ban bir cesit ust rutbeye sahip olan soylu alimdir. Insanlari somurmekte, ozellikle yoksullari ezmektedir. Dolayisiyla Maske Dansinda bu maske hep yerilir. Ayni zamanda bu maske Maske Dansinin en unlu maskesidir. Hahoe maskesi denilince akla ilk gelen maske Yang-ban'inkidir.

Bu-ne Gosteride bu maskeyi giyen dansci Yang-ban ve Seon-bi'nin ikinci karisini canlandirir.

Gaksi Gaksi Kore dilinde 'gelin' anlamina gelmektedir.

Seon-bi Seon-bi, Yang-ban olmaya calisan alimdir. Ancak ne kadar ugrassa da Maske Dansinda Yang-ban olamaz. Bu sebeple maskesinin gorunumu 'hosnutsuz'dur.

I-mae I-mae Maske Dansinda Seon-bi'nin usagidir. Maskeler arasinda 'cene'si olmayan tek maske I-mae'ninkidir. Efsaneye gore I-mae Huh'un yaptigi son maskedir. Huh maskeyi yaparken sevdigi kiz onu gizlice gozetlemeye gelir. O sirada I-mae maskesini bitirmeye calisan Huh olur. Cunku kadinlarin maske yapma sanatini gormelerine(ogrenmelerine) izin verilmemistir(tanri tarafindan).

Iste Kore Milli Hazinelerinden 121 numarali hazine olan Hahoe Maskeleri'nin hikayesi boyle :)) Ben de Dae Yong'un anlattigindan hatirladigim kadari ile ve http://www.korea.net/ web sitesinden faydalanarak sizlerle paylasmak istedim bu hikayeyi...

Tinky ;)